ingebruikneming en inzegening gerestaureerd Adema orgel in St. Dominicus

Op Pinksterzaterdag zal de gerestaureerde speeltafel en orgel tijdens de avondviering feestelijk in gebruik worden genomen en opnieuw ingezegend. Het orgel in de Dominicuskerk is het oudste orgel binnen de Sint-Vitusparochie, tevens rijksmonument. Het orgel is vervaardigd door de gebroeders C. B. en P. J. Adema, die in 1855 een orgelmakerij begonnen aan de Groote Hoogstraat. Zij bouwden in 1866 een mechanisch orgel met twee klavieren voor de oude R.K. Dominicuskerk aan de Speelmanstraat in Leeuwarden.

Bij verhuizing naar de huidige locatie aan de Harlingerstraat werd het orgel in 1937 door de firma Valckx & Van Kouteren gedemonteerd, omgebouwd en naar de nieuwe kerk overgeplaatst. Daarnaast kwam er een vrijstaande elektro pneumatische speeltafel en werden de van oorsprong mechanische windladen voorzien van pneumatische relais met elektromagneten.

De originele orgelkast paste qua stijl en grootte niet in het nieuwe kerkgebouw en kwam, door bemiddeling van het Fries museum, terecht in de Martinuskerk van Ferwerd. Het Adema orgel werd daarom voorzien van een nieuwe eenvoudiger kast. Het heeft kenmerken van de kunststroming de Stijl en de schilderijen van Piet Mondriaan.

Maar na tachtig jaar waren speeltafel en toevoegingen aan het orgel dringend aan restauratie toe, vooral de elektro-pneumatische speeltafel was compleet versleten. Er werden later talloze extra draadjes toegevoegd om het nog een beetje bespeelbaar te houden. Ook alle met linnen omwonden schellak-bedrading en elektromagneten ín het orgel bleken in zeer slechte staat te verkeren.

Er is vervolgens geld vrijgemaakt voor restauratie en modernisering van het orgel.

  • Voor vernieuwing van de uit 1937 stammende onderdelen. Alle bedradingen tussen het orgel en de speeltafel werden door vrijwilligers verwijderd. In de speeltafel kwamen nieuwe klavieren met hall-sensoren en nieuwe registerschakelaars met behoud van de oude toetsen en knoppen.
  • Tevens werd er een digitale unit ingebouwd. De communicatie richting het orgel loopt nu via een kleine, onder de vloer doorlopende datakabel. In het orgel zit een receiver-unit die de data weer uit elkaar pluist en er voor zorgt dat de juiste magneet op het juiste tijdstip wordt bekrachtigd. Vrijwilligers, Arij Huijser en Willem Luinstra zijn daar honderden uren mee bezig geweest. Hierdoor was het niet meer nodig de speeltafel op één plaats vast te zetten, waardoor de speeltafel nu verplaatsbaar is. Daardoor kan op de orgeltribune ruimte worden gecreëerd voor (grote) koren en musici.
  • De speeltafel is onzichtbaar voorzien van een stalen frame met zwenkwielen met centrale rem, ontworpen door Arij Huijser en gemaakt bij Landustrie in Sneek.
  • Op de digitale unit kan eventueel een laptop worden aangesloten waarmee je het orgel automatisch zou kunnen laten spelen of je kunt je eigen orgelspel opnemen en terug laten spelen. Of nog gewaagder kun je via je telefoon ieder muziekgenre via Spotify laten afspelen.

Een stijlvolle upgrading van de vloer maakt deze koorruimte af. De totale kosten van bijna zeventigduizend euro werden gedragen door de rijksdienst voor Monumentenzorg en de Sint-Vitusparochie.

Beheer denkt nog na over een tribune voor de koorzangers.

Tagged with: ,