Zeventig jaar parochiegeschiedenis van de Johannes de Doperkerk in Huizum/Leeuwarden te boek gesteld.
‘Ite, missa est’, de een zal dit finale woord begrijpen als ‘De mis is afgelopen’, de ander zal het als ‘Gaat, u wordt gezonden’ vertalen. Beiden hebben gelijk.
Op zondag 13 juni 2004 markeerde het onttrekken aan de eredienst van de Johannes de Doperkerk in Huizum – een wijk aan de zuidkant van Leeuwarden – zowel het een als het ander. Deze laatste viering, door 700 kerkgangers waardig maar tegelijkertijd droevig gevierd, betekende een emotioneel einde van bijna 70 jaar parochieel en religieus leven aan de Huizumerlaan.
Toen de Johannes de Doperkerk werd gebouwd, was Huizum nog een zelfstandig dorp dat door de spoorlijn Leeuwarden-Groningen van de stad Leeuwarden was gescheiden. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw breidde het dorp zich snel uit en nam onder katholieke Huizumers ook de roep om een eigen kerk toe. Deze werd in 1934 gerealiseerd temidden van de tuinen en kwekerijen die het karakter van het dorp toen bepaalden. De gerenommeerde H.P.J. de Vries (in 1918 winnaar van de Prix de Rome voor architectuur) was de architect. De kerk kreeg Johannes de Doper als patroonheilige, een toepasselijke keuze. Immers, de (hervormde) Huizumer dorpskerk voor de reformatie heette Sint Jan en de nieuwe Huizumer Sint Jan werd aan de oevers van het oude riviertje de Potmarge gebouwd, zodat het bijbelse beeld van de Jordaan zich opdrong. Naast een kerk verrezen er op hetzelfde terrein in de jaren dertig achtereenvolgens een klooster (Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort), met op de benedenverdieping een bewaarschool en op de bovenverdieping een modevakschool (beide door de zusters gerund), een katholieke lagere school en een jeugdgebouw.
Het eerste deel van het gedenkboek is een chronologische beschrijving van de geschiedenis van de Johannes de Doperkerk en -parochie (later: -wijk). Onderdeel hiervan vormt ook de geschiedenis van twintig jaar Paulusparochie (1966-1986). Belangrijke bronnen vormden de archieven van de beide voormalige parochies, het aartsbisdom Utrecht en het bisdom Groningen. Maar ook de interviews die de auteurs met vele (oud-) parochianen en (oud-) pastores hebben gehouden, bleken van onschatbare historische waarde. Het tweede deel van het boek heeft een thematische opbouw. Aan de orde zijn achtereenvolgens: de bouw en architectuur van de Johannes de Doperkerk, een op de parochie toegesneden beschrijving van het kerkelijk jaar en de sacramenten, een overzicht en beschrijving van diverse vrijwilligers(groepen), korte historische beschrijvingen van de koren die Sint Jan rijk is geweest, het beroemde College van Collectanten CoJoDo, het aan de kerk grenzende klooster Mariëngaarde, de Sint Johannes de Doperschool en de katholieke jeugdbeweging in Huizum. Het boek is rijk gelardeerd met bijna 130 foto’s en illustraties.
Het boek wil in de eerste plaats een herinnering zijn aan een tijdperk en een monumentale kerk. Het houdt het midden tussen een lees- en kijkboek. Aan de ene kant is het een hommage aan de katholieke generaties in Huizum die in en rond hun kerk lief en leed met elkaar hebben gedeeld, aan de andere kant poogt het een eerlijke en heldere beschrijving te geven van de hoogte- en dieptepunten van een katholieke parochie uit de twintigste eeuw.
Mede door de financiële medewerking van de Titus Brandsmaparochie van Leeuwarden, ACERA Accountants, Stichting Amelanderhof, Elisabeth Stichting, Van Hall Instituut, Maria Stichting en St. Vitusstichting is de prijs van het boek erg laag gehouden: € 11,50. De oplage bedraagt 1.000 exemplaren, waarvan bij voorintekening ruim 600 exemplaren zijn verkocht.
Na de definitieve beslissing over de sluiting van de Johannes de Doperkerk ontstond eind 2003 in de wijkraad het idee om de geschiedenis van dit katholieke centrum te boek te stellen. Er werd een redactie van vijf parochianen bereid gevonden om de archieven en de wijk in te trekken en de geschiedenis van hun kerk te schrijven. Het eerste exemplaar is op zondag 5 september aangeboden aan pastor Kees van Dongen. Als laatste pastor van de Johannes de Doperkerk nam hij die zondag afscheid van zijn parochianen.
Boekgegevens
Titel: Ite, missa est; 70 jaar St. Jan de Doper, geschiedenis van een parochie.
Redactie: Tjebbe de Jong (eindred.), Thea Meinderts, Elske Stellema, Joop Visscher, Syds Wiersma (eindred.)
Vormgeving, ontwerp en lay-out: Joop Visscher
Drukwerk: DekkerDrukwerken, Leeuwarden
